کد مطلب:223214 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:182
ورود حضرت به آهوان
ورود حضرت به آهوان
آهوان نام آبادیی است در چهل كیلومتری سمنان به سمت امیرآباد، و در ( اطلس راههای ایران، ص 15. )
فرهنگ جغرافیایی ایران «آهوانو» (Ahevana) ضبط شده است و آن را دهی از دهستان رودبار بخش حومه شهرستان دامغان در هیجده كیلومتری شمال باختری دامغان ذكر كرده است.
( فرهنگ جغرافیای ایران، 32/3. )
صاحب تحفة الرضویه، می نویسد: چون حضرت رضاعلیه السلام به نواحی دامغان كه در حال حاضر به آهوان مشهور است رسید، آهویی جند به خدمت آن حضرت رسیدند و عرض كردند باین رسول اللّه مخالفان قصد كشتن شما را دارند خوب است معاودت فرمائید. آن حضرت فرمود: از اجل نتوان گریخت وبرای آنها دعای خیر فرمود وبدین جهت آن محل را آهوان می گویند خبر ورود حضرت رضاعلیه السلام را ( زندگانی امام رضاعلیه السلام ص 245؛ ابن یحیی خزاعی، بحر الانساب، ص 101-3. )
به دامغان ویا آهوان وآنچه ودر علت نامگذاری آن ذكر شده در منابع قدیم نیافتم ولی از آن جا كه دامغان ویا آهوان وآنچه در علت نامگذاری آن ذكر شده در منابع قدیم نیافتم ولی از آن كه دامغان به لحاظ جغرافیایی در خط سیر حركت حضرت رضاعلیه السلام واقع شده گذر آن حضرت از این منطقة محتمل به نظر می رسد.
راه قدیم نائین تا خراسان
بنا بر گفته جیهانی در اشكال العالم، راه نائین به خراسان در زمان خودش از طریق طبس بوده، منازل ومناطقی كه جیهانی در سال 320 هجری از آنها نام می برد، امروز بجز چند مورد ناشناخته اند. شرح است:
از نائین تا «بونه» مزرعه ای است ودر آن جا دو كس ساكن ودر آن چشمه آبی است ویك منزل.از بونه (مزرعه ای در كنار بیابان) تا «خرمق» را راه سه ده ( مسالك الممالك، ص علیه السلام 18. )
( جرمه ، همان. )
خواننده، یكی را «بیاق» گویند ودیگری را «خرمق» وسیم را «ارایه» وآن را از حساب خراسان دادند و در آن جا درخت خرما وكشت وچشمه های آب وچهار پایان باشد ودر هر سه مورد دیه هزار مرد بود وبه یكدیگر چنان نزدیك اند كه یكدیگر را توانند دید.
از خرمق تا « نوخانی» چهار منزل ودر هر سه فرسنگ یا چهار فرسنگ گنبدی است وحوضی از آب باران از نوخانی تا «رباط حوران» یك منزل، از رباط حوران تا دهی كه آن را «آتش كوهان» گویند یك منزل از آتش كوهان تا «طبس» ( آتشگهان )
یك منزل واین طبس شهری است خرد ودر او بازارها ومسجد جامع (است) وآن را روستاها ورعایا وخرامستان بسیار ناصر خسرو نیز كه بخشی از راه قدیمی نائین ( جیهانی، اشكال العالم ص علیه السلام 15. )
را پیمود در سفرنامه خود می نویسد: از نائین چهل ده دوازده پاره دیه باشد، رسیدیم وآن موضعی گرم است ودرختهای خرما بود واین ناحیه بیابان (بیابانك) كه این ناحیه (كومخان) داشته بودند در قدیم... ودر این راه بیابان به هر دو فرسنگ ( سفرنامه، ص 8- علیه السلام صلی الله علیه واله 1. )
گنبدكها ساخته اند ومصانع كه آب باران در آن جا جمع شود . به مواضعی كه (زمین) شورستان نباشد ساخته اند واین گنبدكها به سبب آن است تا مردم را گم نكنند ونیز به گرما و سرما لحظه ای در آن جا آسایشی كنند.
( سفرنامه: ص 8-علیه السلام صلی الله علیه واله 1. )
بررسی راههای كنونی یزد به خراسان
از یزد چند راه بیراهه به خراسان منتهی می شود، راه قدیمی یزد به خراسان كه در منابع جغرافی نویسان قدیم نیز آمده، با تغییرات اندكی، پس از گذشت بیش از هزار ویك صد سال هم اكنون نیز مرسوم ومتداول است. این مسیر كه مسیر راه فارس به خراسان است ،پیش از این به نقل از جیهانی در اشكال العالم واصطخری در مسالك الممالك وابن حوقل در صورة الارض كه به ترتیب در سالهای 320، 340، علیه السلام صلی الله علیه واله 3 نگارش یافته ذكر شد.
بر اساس راه قدیمی كه امروزه نیز متداول است، از یزد راهی است خاكی به مسافت تقریبی سی كیلومتر «انجیره» واز آن جا به مسافت سی ودو كیلومتر راه امتداد دارد تا خرانق (قدمگاه علی بن موسی الرضاعلیه السلام ) وسپس با پیمودن «دوگالی»، «شهر نو» و«رباط زیر آب» به «ساغند» می رسیم كه مجموعاً هفتادو پنج كیلومتر راه است، از ساغند بیست وپنج كیلومتر راه است تا «اللّه آباد» یا كاروانسرای شاه عباسی، وسپس با طی مسافت چهل وشش كیلومتر به «رباط پشت بادام» می رسیم واز آن جاه راه به دوشاخه تقسیم می شود یكی به سمت «گلستان» و«خیر آباد» در سمت چپ ودیگری به سمت «جوخواه» می رود كه حدود سی كیلومتر مسافت دارد، ودر آنجا راهی است كه به طبس میرود، ادامه مسیر خاكی است به مسافت تقریبی چهل وپنج كیلومتر كه به بشرویه می رسد واز آن جا راه به مسافت پنجاه كیلومتر به یك سه راهی امتداد می یابد كه سمت شمال است آن فردوس می رود واز آنجا به مسافت تقریبی صدو بیست كیلومتر به «فیض آباد» وسپس با مسافت هفت كیلومتر به «مهنه» می رود واز آنجا تا «شادمهر» حدود بیست كیلومتر راه است، كمی بالاتر از این شهر در سمت شمالی تربت حیدریة است. از این جا راه است، كمی بالاتر از این شهر در سمت شمالی ترتبت حیدریة است. از این جا راه مستقیم ومتداولتری است كه با پشت سر گذاشتن «رباط سنگ» و«سنگ بست» به مشهد می رود، اما اگر از آن جا بخواهیم به نیشابور وسپس مشهد برویم، باید با پیمودن شصت و یك كیلومتر از جاده سمت چپ به كاشمر وسپس مشهد برویم، باید با پیمودن شصت ویك كیلومتر از جاده سمت چپ به كاشمر وسپس مشهد برویم، باید با پیمودن شصت ویك كیلومتر از جاده سمت چپ به كاشمر وسپس به «ریوش» و «عطائیة» وسپس به نیشابور راه طی كنیم كه مجموع مسافات آن صدو پانزده كیلومتر است. از نیشابور به راست با پیمودن بیست وپنج كیلومتر به قدمگاه می رسیم قدمگاه مشهور امام علی بن موسی الرضاعلیه السلام وسپس با پیمودن چهل وچهار كیلومتر به «امام تقی» وسپس از آنجا با پیمودن تقریبی پنجاه كیلومتر به مشهد مقدس می رسیم.
راه كویر
علاوه بر راهی كه ذكر شد چند راه دیگر نیز وجود دارد كه مهمترین آنها راهی است كه از كویر لوت می گذرد. با توجه به ذكر راه كویر در مسیر حضرت علی بن موسی الرضاعلیه السلام در منابع، آشنایی با راه امروزی این مسیر لازم به نظر می رسد.
آغاز این راه از یزید است وبا پیمودن هفده كیلومتر راه به دو شاخه یكی به راست وبه طرف شمال شرقی ودیگری به چپ وبه جانب شمال غربی متمایل می شود، این دو راه سر انجام در منطقه «جوبانان» به هم متصل می شوند.
راه اول به خرانق وسپس ساغند واز آنجا به رباط پشت بادام می رسد سپس به سمت چپ متمایل شده وبا مسافت تقریبی صدوده كیلومتر به «خور» می رود واز آن جا با پیمودن هفده كیلومتر به «خور» می رود واز آن جا با پیمودن هفده كیلومتر به «فرخی» وسپس با پیمودن پنجاه ودو كیلومتر به حوالی جوبانان می رسد. راه دوم نیز از یزد به مسافت چهل وهفت كیلومتر به حوالی میبد وازآن جا با طی نه كیلومتر به اردكان میرود سپس از آن جا به مسافت چهل ویك كیلومتر به «عقدا» وباپیمودن هفتادو یك كیلومتر به نائین میرود از نائین راه به چند شاخه تقسیم میشود كه از جاده متمایل به چپ با پیمودن نودوچهار كیلومتر دیگر به جوبانان منتهی می شود.
از جوبانان جادهای است نسبتاً صاف ومستقیم كه از میان دشت كویر عبور می كند، مسافت این راه خاكی حدود صدوهشتادوپنج كیلومتر است ودر مسیر آن جاده ای مال رو وقدیمی وجود دارد كه در امتداد جاده خاكی ادامه می یابد. جاده مال رو به «معلمان» وجاده خاكی به «طرود» منتهی میشود. از معلمان، راهی است به سمت دامغان واز طرود راهی به شاهرود. مسیری كه به دامغان می رود مستقیم است وحدود صدو بیست كیلومتر مسافت دارد. راه دیگری نیز وجود دارد كه به سمنان می رود واز آنجا به دامغان باز می گردد. اگر بخواهیم از معلمان به سمنان برویم باید از جاده سمت چپ مسافت طولانی ویكنواختی را به مسافت تقریبی صدو پنجاه كیلومتر بپیمانیم.
از سمنان به مسافت بیست وهفت كیلومتر به «چاشخوران» می رسیم واز آن جا بعد از دو كیلموتر به «عطاری» وسپس با طی یازده كیلومتر به «آهوان» می رویم،(درباره عبور حضرت رضاعلیه السلام از آهوان گزارشهایی در منابع ذكر شده است). از آهوان با پیمودن شانزده كیلومتر به «فیض آباد» می رویم واز آن جا تا «محمّد آباد» ده كیلومتر وتا «قوشه» نیز ده كیلومتر راه است. سپس با پیمودن شانزده كیلومتر به حوالی «امیر آباد» می رسیم واز آن جا تا دامغان بیست كیلومتر راه است.
از دامغان با گذاشتن از جزن، بق، مهماندوست، قادر آباد وده ملا به مسافت شصت وپنج كیلومتر به شاهرود می رسیم واز شاهرود راه در مسیر نسبتاً مستقیم به سمت شرق امتداد می یابد وبا گذاشتن از میمامی، میاندوست، قادر آباد وده ملا به مسافت سمت شرق امتداد می یابد وبا گذاشتن از میامی، میاندشت، عباس آباد، صدر آباد، كاهك، داورزن، مهر، ریوند، واستبر به مسافت دویست وشصت وچهار كیلومتر به سبزوار می رسیم.از سبزوار راه به سمت شمال شرقی ادامه می یابد وبا گذر از مناطق ایزی، باغجر، به سلطان آباد می رسیم كه مجموع مسافت این راه چهل وهفت كیلومتر به نیشابور می رسیم (از ورود حضرت علی بن موسی الرضاعلیه السلام به نیشابور گزارشهای متعدد ومعتبری در دست است) .به مسافت هفده كیلومتر بعد از نیشابور قدمگاه قرار دارد واز آن جا تا مشهد مقدس نیز شرح آن گذشت.